شواهد 1

 با پیشرفت روز افزون دانش و تکنولوژی، امروز جامعه و کشور ما نیازمند آموزش مهارت هایی است که با کمک آن بتواند همگام با توسعه علم و فناوری به پیش برود.

هدف باید پرورش انسان های خلاق با بهره مندی از آخرین اطلاعات و یافته های علمی در تمامی زمینه های اجتماعی، فنی، فرهنگی و... از طریق فناوری اطلاعاتIT باشد.

امروز داشتن اطلاعات قدرت است Information is power»« پس هر کسی سریع تر و بهتر بتواند داده ها را گردآوری و پردازش نماید رسیدن به قله های رشد و تعالی را بهتر و سریع تر خواهد پیمود.

دانش آموزان به عنوان سرمایه های جامعه باید مسلح به سلاح و فرهنگ نرم افزاری باشند تا بتوانند در توسعه اجتماعی- اقتصادی کشور قدم های مستحکمی را بردارند.

در قرن بیستم رادیو و تلویزیون و تلفن و برخی دیگر از وسایل مهمترین عوامل انتقال اطلاعات بودند، ولی اینک با ورود رایانه و اینترنت و شبکه های الکترونیکی محدودیت های زمانی و مکانی آموزش از پیش پای فراگیران علم و دانش برداشته شده است.

فناوری اطلاعات به عنوان یک رویکرد نوین، در نقش مکمل نظام آموزشی - بهبود کیفیت تدریس- تنوع بخشیدن به شیوه های تدریس- انتقال دانش با استفاده از فناوری چند رسانه ای- فراهم ساختن آموزش مستمر و خودکار- آموزش مادام العمر و آموزش همیشه در دسترس- کوتاه نمودن زمان آموزش - کوتاه کردن دوره تحصیل- توجه به استعدادهای فردی- انفرادی کردن آموزش و مقابله با مشکلات آموزش جمعی عمل می کند.

فناوری اطلاعات IT در آموزش و پرورش یک فرهنگ، یک برنامه و یک جریان آموزشی است و یکی از مولفه های این فرهنگ، منابع سخت افزاری است اما مقدم بر آن منابع نرم افزاری- فرهنگ بهره وری و بهره برداری بهینه از این ابزارها می باشد که بدون بسترسازی فرهنگی و انتقال فرهنگ فناوری اطلاعات، خرید و انتقال فناوری جز اتلاف منابع و سرمایه های به هدر رفته چیز دیگری به دنبال نخواهد داشت.

امروزه اهمیت آموزش و پرورش که متناسب با نیازهای فرد و جامعه باشد، بیش از همه احساس می شود. زیرا دنیایی که با شبکه های اطلاعاتی به هم پیوند خورده متقاضی نیروی کاری است که بفهمد چگونه از فناوری به عنوان ابزاری برای افزایش بهره وری و خلاقیت استفاده کند.

بخشی از مزایای استفاده از تکنولوژی اطلاعات در آموزش و پرورش

• افزایش سرعت انتقال یادگیری و بازدهی

محاسبه و پردازش سریع اطلاعات و انتقال فوری آن، زمان انجام کار را کاهش و در نتیجه بهره وری را افزایش می دهد. تکنولوژی اطلاعات امکان جستجو و دستیابی سریع به اطلاعات را برای دانش آموزان فراهم می کند.

• افزایش دقت یادگیری

تکنولوژی اطلاعات دقتی بالا و ثابت را برای دانش آموزان تامین و تضمین می کند. در انواع فعالیت های پردازشی و محاسباتی دقت کامپیوتر به مراتب بیشتر از انسان است.

• کاهش اندازه فیزیکی مخازن اطلاعات

با توسعه تکنولوژی اطلاعات و به کارگیری آن دیگر لزومی به حمل و نگهداری حجم زیادی از کتاب های درسی و کمک درسی وجود ندارد. به راحتی می توان در هر دیسک فشرده اطلاعات چندین کتاب را ذخیره نمود. مرکز تحقیقات کامپیوتر علوم اسلامی قم، از جمله مراکزی است که به انجام این وظیفه مشغول است.

• جلوگیری از اعمال نظرهای سلیقه ای معلمان

استفاده از تکنولوژی اطلاعات شفافیت در انجام کارها را افزایش می دهد و بسیاری اعمال نظرها را حذف می کند. این مزیت کلیدی منجر به رفع تقلب های استانی از طرف دانش آموزان می گردد.

• ایجاد امکان کار تمام وقت

به کمک تکنولوژی اطلاعات بسیاری از استعلام ها و مراجعات دانش آموزان و اولیای آنان از طریق شبکه های کامپیوتری و به صورت خودکار انجام می گیرد.

• ایجاد امکان همکاری از راه دور برای معلمان و دانش آموزان

مخابرات، تلفن، تله کنفرانس، ویدئو کنفرانس و همچنین سیستم های همکاری مشترک،EDI و غیره نمونه هایی از کاربردهای تکنولوژی اطلاعات در این زمینه هستند.

• کاهش هزینه های آموزش و پرورش

با توجه به موارد فوق بخصوص افزایش سرعت که باعث انجام تعداد کار بیشتر می شود و انجام کار تمام وقت، بهره وری سیستم افزایش می یابد و در نتیجه باعث کاهش مقدار زیادی از هزینه ها برای دولت (آموزش و پرورش) و دانش آموزان می گردد.

 صفی   الله یمک در کتاب   فناوری اطلاعات در آموزش و پرورش

تعاریف :

 اینترانت: شبکه های بزرگ محلی و سازمانی که برای استفاده کنندگان خاصی طراحی و اجرا می گردد و به جزء خدمات اینترنت از اطلاعات درون سازمان خود نیز بهره می گیرند

 اینترنت در واقع یک شبکه ی گسترده ی جهانی است که با اتصال رایانه ها به همدیگر، ضمن حفظ و امنیت اطلاعات موجود در شبکه ها اطلاعات جدیدی را به صورت همزمان در همه­ی شبکه ها در دسترس کاربران قرار می دهد.اینترنت، روح تحقیق و پژوهش، خلاقیت و ابتکار را در مورد محقق احیا می کند و فراگیران را از هر نوع خدمات اطلاعاتی و ارتباطی بهره مند می گرداند.اینترنت دارای پنج ویژگی مهم است:1- چند رسانه ای2- فوق متن 3- تعاملی بودن 4 – بایگانی بودن 5- مجازی بودناینترنت یک سیستم عظیم جهانی متشکل از انسان، اطلاعات و رایانه است. اینترنت اجتماع انسانها با ایده های متفاوت است. اینترنت کتابخانه و نمایشگاه جهانی است ،چون تعطیلی ندارد و هرکس در هر زمان بخواهد می تواند به آن دسترس داشته باشد. 

کامپیوتر: از بزرگ ترین ابزارهای فناوری اطلاعات است که با برخورداری از ظرفیت سازی و ذخیره سازی اطلاعات در درون خود و با ارائه خدمات گسترده ی صوتی و تصویری، نوشتاری و گفتاری توانمندی های بسیاری در خود جای داده است.ویژگی ها و مزایای مهم استفاده از کامپیوتر:1- سرعت انجام عملیات 2- دقت و صحت انجام کار 3- قابلیت اطمینان4- توانایی ذخیره سازی.

جامعه اطلاعاتی:جامعه ای است که در آن زندگی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به فناوری اطلاعات و ارتباطات وابسته است.مزایای جامعه اطلاعاتی:1- غنی سازی ساعات بیکاری افراد جامعه2- غنی سازی فرهنگ جامعه3- کاهش فشار بر روی شهرها از طریق قادر سازی افراد بر انجام کارها از راه دور و کار کردن در منزل4- ایجاد فرصت های تازه برای بالا بردن بهره وری ملی و جو رقابت5- افزایش اشتغال6-آموزش مادام العمر   دانش آموزان در جامعه­­ی اطلاعاتی.)عطاران ،محمد (1382)دغدغه های فن آوری(

-1 در یک دیدگاه فناوری به عنوان یک موضوع و واحد درسی مستقل در برنامه های درسی مطرح می شود.

 -2در دیدگاه­دیگر آموزش  به کمک ابزارهای فناوری اطلاعات انجام می گیردواز این ابزارها به عنوان انتقال مفاهیم آموزشی­استفاده می­شود.

-3 در دیدگاه سوم، فناوری اطلاعات با نظام برنامه درسی تلفیق  می گردد و تغییرات اساسی در محتوا، روش های یادگیری و نقش معلم و دانش آموز ایجاد خواهد کرد.( رحیم عبا دی)

مزایاو فرصت های ناشی از توسعهIT

-          -  1  بیت نیروی انسانی کارآمد وماهر – 2  کیفیت بخشی به آموزش و پرورش 3 - تربیت نیرو های کار آفرین و کمک به اشتغال زایی4 - دسترسی آسان به منابع اطلاعاتی- 5 کاهش هزینه های آموزشی در بلند مدت-6به روز نمودن سیستم های اداری و نظام آموزشی7- - باز آموزی معلمان و افزایش مهارت شغل و دانش آنان- 8- ایجاد انگیزه و تلاش و نو آوری در برنامه های درسی- 9- کاهش فاصله بین توانمندی های دانش آموزان و خدمات آموزش و پرورش- 10- استفاده از تجارب بین المللی (رحیم عبا دی)

موانع درون نظام آموزشی برای بکارگیری IcT آموزش و پرورش: به رغم تلاش‌های صورت گرفته در حیطه‌ی برنامه‌ریزی تفصیلی آموزشی و درسی و نیز در حیطه‌های اجرایی و اداری، دارای نظامی متمرکز است. این تمرکز برنامه درسی یکسان و بدون انعطاف را از لحاظ محتوا شیوه‌های آموزش و تدریس، و نوع ارزشیابی برای هر موضوع درسی، برای کلیه دانش‌آموزان اعم از شهری و روستایی و … با هر نوع استعداد علاقه و خاستگاه اقتصادی و اجتماعی، از هر جنس، نژاد، زبان و فرهنگ و … تجویز می‌کند در چنین نظام‌هایی عملاً هیچ‌گونه نوآوری و ابتکار چشم‌گیر و موثری امکان نهادینه شدن نمی‌یابد زیرا هر اقدامی باید از بالا تصمیم‌گیری شده و به ‌طور سراسری به اجرا گذاشته شود. (رحیم عبا دی)

 آقای مهرعلیزاده IT  " تا چه حد می تواند بعنوان راهکار برای حل مشکلات فعلی کشور باشد ؟ 
دو نگاه متفاوت درعرصه ی فناوری اطلاعات:
1- در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه IT به عنوان محور توسعه در نظر گرفته شده است.
2- در کشورهای جهان سوم IT به عنوان ابزار توسعه مورد بهره برداری قرار می گیرد.
مهم ترین ابزارهای فناوری اطلاعات:
1- رادیو 2- تلویزیون 3- تلفن 4- کامپیوتر 5- اینترنت
6- اینترانت: شبکه های بزرگ محلی و سازمانی که برای استفاده کنندگان خاصی طراحی و اجرا می گردد و به جزئ خدمات اینترنت از اطلاعات درون سازمان خود نیز بهره می گیرند.

فناوری اطلاعات (IT)

فناوری اطلاعات(IT) از دو واژه ی (information) ینعی اطلاعات و(technology) ینعی فناوری ترکیب یافته است.
اطلاعات:
مجموعه حقایق، حوادث، مسائل و موضوعات و ارقام پردازش شده و بدین معنا می باشند که اشخاص می توانند بر اساس آنها برنامه ریزی کنند.
اطلاعات نباید با داده ها(data) اشتباه شوند زیرا داده ها ، حقایق و ارقام خام و پردازش نشده هستند که برای کاربر تقریبا بی معنا هستند.
فناوری:
دانش یا مهارت یا روش فنی درهربرداری از اطلاعات.
فناوری اطلاعات(IT )
عبارت است از مجموعه تکنیک ها و ابزارهایی که ما را در ضبط، ذخیره سازی، پردازش. بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات یاری می رساند.
فناوری اطلاعات بر دانش و مهارت استفاده از تکنولوژی های نوین مثل: کامپیوتر- اینترنت و سیستم ارتباط از راه دور به همراه ذخیره سازی ، کاربرد وانتقال اطلاعات تاکید دارد.
ویژگی های فناوری اطلاعات:  IT
- 1- مواد اولیه ی آن داده ها و اطلاعات می باشد.
- 2- موتور محرکه ی آن رایانه و شبکه های الکترونیکی است.
- 3- محصول نهایی آن نادیدنی و لمس نشدنی است.
4- - تولید آن و استفاده از آن محدود به موقعیت خاص مکانی و زمانی نیست.
- 5- محصولات آن تا ثیری بر تخریب زیست محیطی کره ی زمین ندارد.
 فناوری اطلاعات را به پنج بخش می توان تقسیم نمود:
 - 1بخش سخت افزار: امکانات و منابع جهت پردازش- ذخیره و بازیابی اطلاعات شامل کامپیوتر- دیسکت-  CD و....
2 - بخش سخت افزار ارتباطی: ساختارهای فنی جامعه به منظور ارتباط میان کامپیوترها و پشتیبانی فنی مثل تلفن- مرکز مخابرات و
شبکه های کامپیوتری .
- 3 بخش نرم افزار: برنامه های کامپیوتری جهت استفاده و دریافت و پردازش و تولید اطلاعات.
4- نیروی انسانی: افراد شاغل در این تکنولوژی و مصرف کنندگان محصولات این فناوری
5 - داده ها و منابع: مواد اولیه و اطلاعات خام هستند که البته باید قابل اعتماد، جدید و دقیق باشند.

کامپیوتر های multi media با ظرفیت بالا وارتباط اینترنتی سریع می تواند تحقیقات وفعالیت های مشترک دانش آموزان را افزایش دهد، مثلا می تواند دسترسی آن ها را به اطلا عات جدید افزایش می دهد واجازه ی ارتباط سریع با متخصصین خارج از مدرسه را به آن ها می دهد.

مقیاس ها در این قسمت نشان دهنده ی افزایش دسترسی دانش آموزان به IT ،شامل تمایل به تقسیم اعداد ،گزارشاتی در باره ی در آمد خانواده ،نژاد وموقعیت جغرا فیایی است.به علاوه داده ها توصیف می کنند که چطور دا نش آموزان از کامپیوتر واینتر نت برای یک مجموعه از فعالیت ها در خانه ومدرسه استفاده می کنند.

با دسترسی به ارتباط سریعتر ،تمایل به استفاده از اینترنت به طور همیشگی ودر طیف وسیعی از فعالیت ها دارندمخصوصا  مقاصد آ موزشی. سرعت بیشتروارتباط مداوم اینترنتی راندمان تحقیقات اینترنتی را افزایش میدهد.

کامپیوتر ها می توانندبرای فعالیت های آموزشی استفاده شوند مثلا زمانی که در خودآموزی  در دروس ریاضیات وحرفه ودیگر کلاس هامثل شبیه سازی وآزمایشگاه های تخصصی که در بعضی از کلاس های علوم استفاده می شود.

دسترسی به اینتر نت فعالیت یاد گیری را آسان می کند مثل تحقیق روی وب و شرکت در جمع آوری اطلاعات وتحلیل پروژه های خارج از مدرسه وارتباط با کارشناسان ودانش آموزان دیگر در ارتباط با پروژه.

این پتانسیل برای رشد درک دانش آموزان وعلاقمندی آن ها برای یاد گیری ایجاب می کند تا مردم پشتیبانی کرده واین منابع را داخل مدرسه آورده ومشوقی باشند برای این که این منابع بخشی از درس شوند.

اماIT لزوما موثرتر از سایر ابزار های یاد گیری نیست .نتایج به طور گسترده ای به این وابسته اند که آیاکامپیوتر ها درست استفاده شده اند وآیا به صورت موثری اهداف آموزشی معلمان را پشتیبانی می کنند.درگیر کردن کادر آموزشی ومدیریتی مدارس با امکانات ایجاد شده فن آوری اطلاعات در مراکز آموزشی واستفاده بهتر از امکانات از راهکارهایی است که می تواند به استفاده ی بیشتر از امکاناتIT در تدریس معلمان بیانجامد.معلمان باید استفاده درست از اینترنت واصول تحقیق اینترنتی را به دانش آموزان بیاموزند.وکتاب های راهنما در اختیار آنان قرار دهند.تا بتوانیم بر هر چه کم کردن فاصله بین نظر وعمل در مسایل آموزشی فایق ششویم . .)عطاران ،محمد (1382)دغدغه های فن آوری(

تفاوتIT  و ICT :
IT به معنای فناوری اطلاعات و ICT به معنای فناوری ارتباطات و اطلاعات می باشد. چنان که مشخص است در IT محوریت با اطلاعات است ولی در ICT بجزء اطلاعات بر ارتباطات نیز تاکید دارد.
ICT  از تلفیق سه حوزه ی اطلاعات، کامپیوتر و ارتباطات پدید آمده است.

نیازها:

1-کامپیوتر های مستقر در مدرسه وخانه ی دانش آموز که به شبکه ی جهانی متصل شده ودر سراسر کشور گسترده باشد.

2-معلمانی که برای کار با رایانه واستفاده از فن آوری اطلاعات وارتباطات در فرآیند یاددهی –یادگیری تربیت شده واز انگیزه وشوق بالایی برخوردار باشند.

3-محتوای برنامه هایی که در شبکه ها در دسترس دانش آموزان ومعلمان قرار می گیردبا هدف های آموزشی سازگار بوده واز نظریاد دهی ویاد گیری کارا وموثر باشند.

4-محیط اداری وفرهنگ حاکم بر آموزش وپرورش مناسب وموافق با تحولات فن آوری اطلاعات وارتباطات وکاربرد آن در آموزش باشد.

5 –حمایت از بخش خصوصی برای ایجاد بازار رقابتی نرم افزار های مناسب وارزان آموزشی،ارائه ی خدمات  فن آوری اطلاعات وارتباطات

وعرضه ،نصب ونگهداری سخت افزار ها وزیر ساخت های فن آوری اطلاعات وارتباطات در آموزش وپرورش.

پیشینه تحقیق :

نام محقق : محمد رضا محمدیان عنوان تحقیق ک بررسی رابطه میزان استفاده از وسایل کمک آموزشی  جامعه آماری  دانش آموزان منطقه تبادکان

حجم : 50 نفر از معلمان تبادکان در سه مقطع تحصیلی

خلاصه : 88% معلمان تاثیر استفاده  از آن را مفید دانسته اند

نوع تحقیق : توصیفی  هدف –پژوهش توصیف عینی – واقعی و منظم خصوصیات یک موضوع

و

یافته های علمی :

بررسی تاثیر فناوری IT در بهبود آموزش معلمان

در ده سال گذشته با رشد و توسعه نقش فناوری اطلاعات IT در کشور ما و با توجهی که به آماده کردن بسترهای لازم برای توسعه آن شده است، این پدیده در آموزش و پرورش نیز جای خود را باز کرده و به خوبی خودنمایی می کند. این که این موضوع چه مقدار تاثیرگذار بوده، قابل اندازه گیری نیست. ولی می توان به جرات گفت که از معدود پدیده هایی است که در عمر کوتاه خود توانسته تاثیر گسترده ای بگذارد و توجه بسیاری را به خود معطوف کند.

کشور ما نیز به دلیل تعاملی که با محیط پیرامون خود دارد، از تحولات جهانی بی نصیب نیست و با توجه به رویکرد جهانی در مباحثی مثل آموزش برای همه، آموزش مادام العمر، آموزش برای زندگی بهتر، یادگیری برای انجام دادن و ... که می تواند زمینه هایی را برای همکاری های آموزشی مشترک میان کشورهای جهان مهیا نماید، می بایست از روش های خاصی برای تحت پوشش درآوردن هر چه بیشتر جمعیت لازم التعلیم و یا افزایش کیفیت آموزش و پرورش و یا حتی کاهش هزینه های آموزش استفاده کند. در مورد بکارگیری IT در آموزش و پرورش بحث های زیادی شده و عموما از IT به عنوان یک ابزار تکنیکی برای بالابردن سطح آموزش سخن رفته است. این امر نکته روشن و قابل توجهی را پیش روی ما قرار می دهد که نیاز مبرم به پیشرفت و حرفه ای شدن معلمان در زمینه IT دارد. در زمینه ارتباط معلمان با IT مطالبی فراهم شده که در پی می آوریم:

برای ایجاد یادگیری های موثر،جایی که تکنولوژی در اختیار اهداف یادگیری در مدرسه است، تنها معلمان هستند که در مواقعی حساس مبتنی بر پایه احتیاجات و شیوه های یادگیری دانش آموزان، تکنیک های IT را در برنامه ریزی تحصیلی به کار می برند.

با توجه به این که IT در آموزش، مراحل بلوغ خود را می گذراند؛ باید توسط مسیولین آموزش و پرورش چشم اندازهای آن ترسیم و اهداف آن مشخص شود تا بتوان تکلیف برنامه درسی را مشخص کرد:

ـ IT چه تاثیری بر برنامه درسی دارد؟

ـ مولفه های برنامه درسی چگونه تاثیر می پذیرند؟

ـ روش های تدریس، محتوای کتاب های درسی و ارزشیابی به چه صورت خواهند بود؟

نکته ای که می توان بر آن تاکید داشت و به آن اشاره کرد این است که:

این معلم است که برای آموزش و تدریس می بایست از نمودهای فناوری استفاده کند، بنابراین می بایست روش های تدریس با رویکردهای جدید را تجربه کرد، آنها را مستند کرد و نشر داد.

شواهد به دست آمده از بررسی های تحقیقاتی، نشان از آن دارد که فنون تدریس و نوع تفکر معلمان بر روی به کارگیری فناوری اطلاعات(فناوری اطلاعات )و در نتیجه، پیشرفت دانش آموزان تاثیر بسزایی دارد. (حسن پور،افسانه 13

بررسی پیشینه ادبیات فناوری اطلاعات، روش هایی را که باید معلم به طور موثر با منابع فناوری اطلاعات تلفیق نماید و در چارچوب آموزش در روش یاددهی- یادگیری و برنامه درسی به کارگیرد، مشخص می کند. این روش ها شامل مطالب زیر است:
ـ درک ارتباط بین منابع فناوری اطلاعات، محتوا، فرآیند و مهارت های موضوعی مربوط به درس؛
ـ استفاده از تجربیات موضوعی در انتخاب متناسب منابع فناوری اطلاعات که به فهم اهداف ویژه یادگیری کمک می کند. این مورد شامل نرم افزارهای خاص موضوعات درسی گوناگون و منابع عمومی است.
ـ آگاهی از توانمندی منابع فناوری اطلاعات در کمک به مهارت های دانش آموزان در ارائه مطالب و نیز در نقش آنها در به چالش کشیدن فکر و یادگیری های موضوعی دانش آموزان؛
ـ افزایش میزان اعتماد افراد نسبت به بکارگیری IT از طریق افزایش فراوانی استفاده و استفاده از منابع بیشتر به جای اکتفا به یک یا دو منبع رایج؛
ـ پذیرفتن این که بعضی از کاربردهای فناوری اطلاعات باعث تغییر روش ارائه دانش و روش ارائه موضوع درسی به دانش آموزان و درگیرکردن آنها در فعالیتهای آموزشی است.
ـ شناختن این که در جایی که از فناوری اطلاعات برای به چالش کشیدن فهم و درک دانش آموزان و تفکر مراحل بالاتر آنان استفاده می شود، چگونه می توانیم تدریس را طراحی و آماده کنیم.
ـ شناختن این که کدام شیوه از سازماندهی کلاس بیشترین تاثیر را هنگام استفاده از فناوری اطلاعاتIT بر روی راههای یادگیری دارد. به عنوان مثال وقتی که دانش آموزان فعالیت های خودشان را انجام می دهند، برای فعالیت های دونفره و فعالیت های تمام کلاس و فعالیت های گروهی از چه نوع سازماندهی باید استفاده شود.اکثریت معلمان، که شامل خلاق ترین آنها می شوند، به دانش و اطمینان و فهم بهتری از توانمندی فناوری اطلاعات در یادگیری دانش آموزان احتیاج دارند.این موضوع این بحث را مطرح می کند که پشتیبانی و حمایت اساسی از معلمان برای توسعه حرفه ای به منظور این که معلمان، پیشرفت دانش آموزان را با کاربرد فناوری اطلاعات تلفیق کنند، یک ضرورت است.اگر در صدد آن هستیم که معلمان به کارگیری IT را در برنامه جاری خود تلفیق کنند و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را ارتقا دهند، باید از ارتقای سطح تخصصی معلمان حمایت بیشتری صورت گیرد.

85)

دانش معلمان

روش به کارگیری فناوری اطلاعات IT( ) در کلاس درس تحت تاثیر دانش معلمان درباره موضوع مورد تدریس و نیز ارتباط فناوری اطلاعات با آن موضوع قرار دارد. بعضی از معلمان منابع فناوری اطلاعات را که به موضوع درسی خاصی مربوط است انتخاب می نمایند. در حالی که بعضی دیگر فناوری اطلاعات IT( ) را برای این به کار می گیرند که با یک روش نوآورانه کار دانش آموزان را ارایه نمایند، بدون این که ارتباط مستقیمی با عنوان درس داشته باشد.

شواهد نشان می دهد وقتی که معلمان دانش خود را در زمینه موضوع درس و شیوه یادگیری دانش آموز به کار می بندند، به کارگیری فناوری اطلاعات بیشترین اثر مستقیم را بر پیشرفت شاگردان دارد. هنگامی که دانش آموزان در فهم و درک خود در بکارگیری نرم افزاری خاص در کار فردی یا گروهی یا کلاسی به کنجکاوی (تردید) کشیده می شوند، شاهد این پیشرفت خواهیم بود.در مورد اثرات به کارگیری فناوری اطلاعات در کار دانش آموزان و ارایه کار آنها، پژوهش های کمی صورت گرفته است.

دانش مربوط به فن معلمی

باورها و ارزش های مربوط به فن آموزش یا روش تدریس معلم، نقش مهمی در شکل دادن به فرصت های یادگیری از طریق فناوری ایفا می کند. بررسی سوابق تحقیقاتی به روشنی بیان نمی کند که آیا این باورها و ارزش ها سبب خواهند شد تا از فناوری به عنوان وسیله ای جهت تقویت رویکردهای رایج تدریس استفاده شود و یا این که فناوری های جدید باعث ایجاد تحول در شیوه تعامل معلمان با دانش آموزان و فعالیت های آنها می شود.معلمان به دانش وسیعی از فناوری اطلاعاتIT( ) نیاز دارند تا بتوانند منابع مناسب را انتخاب و از آنها در تدریس خود به نحو مناسب استفاده کنند.

● فعالیت های آموزشی معلمان، با استفاده از IT

دامنه کاربردهای آموزشی IT بسیار وسیع است. در یک طرف آن فعالیت های بسیار محدود است که عمدتا بر پایه روش های سنتی قرار دارد و در طرف دیگر آن، تغییرات اساسی در رویکردهای تدریس قرار می گیرد.به عنوان مثال، بعضی از معلمان از وایت برد تعاملی interactive whiteboard( ) در نمایش دادن محتوا و نظریات در مباحث کلاسی به روش سنتی استفاده می کنند، در حالی که معلمان دیگر اجازه می دهند دانش آموزان برای نشان دادن نمایشنامه هایی که خودشان طراحی و فیلمبرداری کرده اند، در کلاس از این وسیله استفاده کنند.مطالعات نشان می دهد موثرترین کاربرد IT( ) آن است که معلم و برنامه های نرم افزاری، فهم و فکر دانش آموز را به چالش می کشاند و این کار از طریق شرکت تمامی دانش آموزان در بحث کلاسی با استفاده از وایت برد تعاملی و یا کار دانش آموزان با رایانه به صورت فردی و گروه های دونفره صورت می گیرد.

● دسترسی به منابع فناوری اطلاعاتIT

موضوع مهم در استفاده از فناوری اطلاعات در موضوعات درسی و در کلاس درس، مقدار و حدود منابع فناوری اطلاعاتی در دسترس معلمان است. جایی که تعداد معدودی کامپیوتر در کلاس هست- عمدتا در مدارس ابتدایی- این موضوع استفاده از فناوری را محدود می کند، زیرا هر شاگرد فقط چند دقیقه می تواند از کامپیوتر استفاده نماید.کاربرد یک وایت برد الکترونیکی توسط تمامی دانش آموزان یک کلاس، اثرات مثبت و منفی به همراه دارد. این روش باعث می شود دانش آموزان در فعالیت تدریس شرکت کنند و مفاهیم و فرآیندهای پیچیده را مشاهده کنند. اگر چه، بعضی از معلمان فقط روی جنبه ارایه مطالب Presentation تکیه می کنند و نسبت به شبیه سازی و مدل سازی که ممکن است برای دانش آموزان بیشتر چالش بوجود آورد، بی تفاوتند و فقط تعداد کمی از معلمان، گزارش بکارگیری نرم افزارهای ویژه مربوط به محتوا و اهداف برنامه درسی را ارایه کرده اند.

● دانش معلمان در مورد توانمندی فناوری اطلاعات IT در آموزش

به رغم این که معلمان اغلب در مورد منابع در دسترس فناوری اطلاعات دچار محدودیت هستند، لیکن نمونه های زیادی در تحقیقات انجام شده پیشین وجود دارد که نشان می دهد در میان معلمان، فهم خوبی از منابع فناوری اطلاعات وجود دارد. با این وجود، هر چه میزان دانش معلمان از منابع فناوری اطلاعاتIT کم باشد، از میزان قراردادن موقعیت مناسب ایجادشده توسط فناوری اطلاعات برای دانش آموزان کاسته می شود.

● فن معلمی خارج از کلاس درس

به رغم نیاز به فنون تعلیم و تربیت جدید با استفاده از فناوری اطلاعات، که باعث می شود معلمان در پاره ای اوقات نقش تسهیل کننده را ایفا کنند، معلمان باید در زمینه برنامه ریزی، آماده سازی و مطالعه خارج از کلاس نقش داشته باشند، زیرا در این صورت، کار کلاسی دانش آموزان رضایت بخش خواهد بود.

محیط یادگیری الکترونیکی، همیشه دردسترس است و ازهرمکانی قابل استفاده است و مساله زمان و صرف هزینه رفت آمد را جهت آموزش حل کرده است. چرا که دردنیای اطلاعاتی امروز، زمان ازاهمیت فراوانی برخورداراست و فرد باید درکوتاهترین زمان ممکن به کسب اطلاعات و دانش مورد نیازخود بپردازد. بنابراین کاربردفناوری اطلاعات و ارتباطات درامریادگیری، این فرایند را تسهیل میکند. به دلیل اینکه درمحیط یادگیری الکترونیکی، امکان تبادل اطلاعات و تعامل یادگیرندگان باهم و با یاددهنده درسطح بسیاربالایی است، یادگیری جذابتراست و فرد ارزش آن چیزی را که یادمیگیرد میداند. چرا که منطبق با نیازهای اطلاعاتی اوست.
کتابخانه ها به خصوص کتابخانه های مجازی، با دراختیارداشتن منابع گوناگون، نقش بالایی را درتوسعه دانش و آموزش ایفامیکنند. آنها با فراهم کردن منابع روزآمد و دیجیتالی مورد نیازافراد، دریادگیری الکترونیکی مشارکت فعال داشته باشند. فراهم کردن و توسعه فهرستها و دروازه هایی ازوب سایتها جهت دسترسی یادگیرندگان به منابع اطلاعاتی، ازجمله فعالیتهای کتابداران و کتابخانه درمحیط مجازی میباشد. بنابراین خدمات کتابخانه ها با یادگیری الکترونیکی ادغام میشود. به این ترتیب، یادگیرندگان با به کارگیری هریک ازمدلهای یادگیری، میتوانند ازطریق کتابخانه های مجازی، درهرجا که باشند: خانه، محل کار و .. ، به منابع آموزشی و مقالات تمام متن مورد نیاز خود که یاددهنده آنها را پیشنهاد میکند دسترسی داشته باشند. کتابخانه های مجازی آن دسته ازموادی را که یادگیرندگان بخواهندبه آنان عرضه خواهند کرد.

( نیکنام؛ مهرداد(1379).مطالعه و آموزش استفاده کننده ازکتابخانه و اطلاعات.فصلنامه کتاب)

اثرات فعالیت های آموزشی بر روی پیشرفت دانش آموزان

مدارک جامعی مبنی بر تاثیر یا کمک کردن فناوری اطلاعات IT( ) بر روی پیشرفت دانش آموزان وجود دارد (دکاکس و ابوت ) این مدارک نشان می دهد که این ویژگی و مزایا به روشی که معلم برای انتخاب کردن سازماندهی استفاده از منابع فناوری اطلاعات اتخاذ می کند، بستگی دارد و این فعالیت ها با کارهای کلاسی و فعالیت های خارج کلاس تلفیق می شود.در حال حاضر، انواع منابع فناوری اطلاعاتی موجود و در دسترس نشان می دهد که بکارگیری فناوری اطلاعات همیشه بر روی اهداف ویژه ای از برنامه درسی متمرکز است. دو زمینه مشخص و شفاف وجود دارد که نشان می دهد از فناوری اطلاعات در تدریس خود استفاده می کنند که شامل فعالیت های کلاسی و خارج از آن است

بررسی پیشینه ادبیات فناوری اطلاعات، روش هایی را که باید معلم به طور موثر با منابع فناوری اطلاعات تلفیق نماید و در چارچوب آموزش در روش یاددهی- یادگیری و برنامه درسی به کارگیرد، مشخص می کند. این روش ها شامل مطالب زیر است:

ـ درک ارتباط بین منابع فناوری اطلاعات، محتوا، فرآیند و مهارت های موضوعی مربوط به درس؛

ـ استفاده از تجربیات موضوعی در انتخاب متناسب منابع فناوری اطلاعات که به فهم اهداف ویژه یادگیری کمک می کند. این مورد شامل نرم افزارهای خاص موضوعات درسی گوناگون و منابع عمومی است.

ـ آگاهی از توانمندی منابع فناوری اطلاعات در کمک به مهارت های دانش آموزان در ارایه مطالب و نیز در نقش آنها در به چالش کشیدن فکر و یادگیری های موضوعی دانش آموزان؛

ـ افزایش میزان اعتماد افراد نسبت به بکارگیری IT از طریق افزایش فراوانی استفاده و استفاده از منابع بیشتر به جای اکتفا به یک یا دو منبع رایج؛

ـ پذیرفتن این که بعضی از کاربردهای فناوری اطلاعات باعث تغییر روش ارایه دانش و روش ارایه موضوع درسی به دانش آموزان و درگیرکردن آنها در فعالیتهای آموزشی است.

ـ شناختن این که در جایی که از فناوری اطلاعات برای به چالش کشیدن فهم و درک دانش آموزان و تفکر مراحل بالاتر آنان استفاده می شود، چگونه می توانیم تدریس را طراحی و آماده کنیم.

ـ شناختن این که کدام شیوه از سازماندهی کلاس بیشترین تاثیر را هنگام استفاده از فناوری اطلاعاتIT بر روی راههای یادگیری دارد. به عنوان مثال وقتی که دانش آموزان فعالیت های خودشان را انجام می دهند، برای فعالیت های دونفره و فعالیت های تمام کلاس و فعالیت های گروهی از چه نوع سازماندهی باید استفاده شود.اکثریت معلمان، که شامل خلاق ترین آنها می شوند، به دانش و اطمینان و فهم بهتری از توانمندی فناوری اطلاعات در یادگیری دانش آموزان احتیاج دارند.این موضوع این بحث را مطرح می کند که پشتیبانی و حمایت اساسی از معلمان برای توسعه حرفه ای به منظور این که معلمان، پیشرفت دانش آموزان را با کاربرد فناوری اطلاعات تلفیق کنند، یک ضرورت است.اگر در صدد آن هستیم که معلمان به کارگیری IT را در برنامه جاری خود تلفیق کنند و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را ارتقا دهند، باید از ارتقای سطح تخصصی معلمان حمایت بیشتری صورت گیر نتیجه گیری:

کاربرد فن آوری اطلاعات می تواند تاثیرات مثبت زیر را در رابطه باآموزش موضوعات درسی داشته باشد:

1-کاهش محدودیت های یاد گیری وتقویت برابری فرصت ها

2-امکان تسهیل دست یابی همگان به فرصت های یاد گیری با کیفیت خوب وبه بهای مناسب.

3-امکان از میان برداشته شدن محدودیت های ناشی از زمان یاد گیری (در طول شبانه روز ودر همه ی اوقات سال )،

 دوره ی تحصیلی)،مکان یاد گیری(یادگیری موثر وسازمان یافته در هر جا می تواند صورت پذیرد)وفاصله میان فراگیر ومنابع یادگیری از جمله معلم.

4-امکان از میان برداشته شدن محدودیت های ناشی از جنس،نژاد،قومیت،موقعیت اقتصادی-اجتماعی فراگیر،که هر یک از آن ها می تواند در فرآیند یاددهی –یاد گیری اختلال ایجاد کند.

5-امکان از میان برداشته شدن قسمتی از محدودیت های ناشی از معلولیت های جسمی وذهنی در فرآیند یاد گیری.

6-امکان کاهش هزینه ی دست یابی به اطلاعات نادر وپر هزینه ی مورد نیاز در آموزش های تخصصی ودر پژوهش ها.

7-ارتقای کیفیت یادگیری ،اعطای مسئولیت یادگیری به خود دانش آموز وبرقراری نظام منسجم وهماهنگ وجامع برای ارایه ی خدمات آموزشی به دانش آموز ،متناسب با نیاز های اودر هر زمان ومکان که او طلب کند.

8-بیشتر شدن سهم دانش آموز در فرآیند یاد گیری ومشارکت هر چه بیشتر اودر این زمینه که به یاد گیری در سطوح بالاتر می انجامد. 

 گروه توسعه وکاربرد فن آوری اطلاعات وارتباطات ،گروه فن آوری اطلاعات ناحیه دو قم

• ده اصل کلیدی آموزش در مدارس هوشمند
• . مدیریت به جای مالکیت (اصل دسترسی)
  درروزگار جدید، داشتن اطلاعات، قدرت نیست. بلکه دسترسی به اطلاعات قدرت محسوب می شود. همه عملکردهای ما باید به
  گونه­ای تغییر یابد که فرآیند انباشت اطلاعات، به توانایی مدیریت داشته ها و ورزیدگی درکسب و دسته بندی اطلاعات تبدیل شود.
  2. تحصیل به جای تدریس (اصل تحصیل)
  فرایند فعلی آموزش، یکسویه و کند است. درمدارس هوشمند باید به تدریج فرآیند «تدریس» به فرآیند «تحصیل » مبدل شود و
  دانش­آموز، خود به کشف و استنباط مطالب بپردازد.
  3. کایزن (اصل تغییرتدریجی)
  هیچ فرآیندی، دفعی و مطلق نیست و همه چیز در بازه های زمانی به وجود می آید. لذا شرط لازم برای رسیدن به نقطه ی مطلوب، «درمسیر بودن» و شرط کافی برای رسیدن به وضعیت مطلوب، «حرکت کردن» است.
  4. مسلط بودن بر ابزار به جای مقهور ابزار بودن (اصل سلطه تکنیکی )
  مدارس هوشمند، مدارس «کامپیوتر محور» نیستند؛ بلکه مدارس «فهم محور» هستند. تمامی امکانات و تجهیزات تکنولوزیک باید در خدمت عمیق کردن فهم و دانایی دانش آموز باشد. فن آوری های نوین آموزشی، هدف نیستند؛ بلکه وسیله هستند.
  لذا ضروری است متولیان اداره ی مجموعه های هوشمند، به تناسب موقعیت، بر این ابزارها تسلط داشته باشند.
  5. جایگزین های مناسب به جای وابستگی مطلق (اصل نفی تعلق)
  ابزارهای پیشرفته، خالی از نقص و ضعف نیستند و هر مشکل پیش پا افتاده ای می تواند در هر لحظه، دسترسی به آن ها را محدود و مسدود کند. لذا نباید اسیر و مسحور کامپیوتر شد و باید آماده ی هر مسئله و مشکلی بود.
  باید به فکر جایگزین های مناسب و فوری باشیم.
  6. ایده ی پیشرفته به جای ابزار پیچیده (اصل ایده محوری)
  ابزارهای گسترش و تعمیق فهم، تنها منحصر به فن آوری های پیشرفته نیست و هر وسیله ی ساده ای ممکن است ما را به این هدف برساند. مهم طرح و ایده ی انجام کار است.
  7. مربی به جای معلم (اصل تربیت )
  آموزش باید از حالت تک بعدی خارج شود و جایگاه معلم از متکلم وحده به سوی مدیر و مشاور و حتی همکار دانش­آموز تغییر یابد. کلاس درس نیز به اتاقِ دارای میز و نیمکت محدود نمی شود و هر مکان و فرصت دیگری در مدرسه،کلاس درس خواهد بود.
  8. انگیزش به جای اجبار (اصل جستجو)
  اگر تلاش و حرکتی از سمت دانش آموز صورت نگیرد، عملاً فرایند «تحصیل» رخ نخواهد داد. دانش آموز باید در جستجوی دانش و علم باشد. لذا ایجاد انگیزه ی یادگیری در دانش آموز از اولویت بالایی برخوردار است.
  9. عمل گرایی به جای نظریه پردازی (اصل توانایی محوری)
  ملاک ارزیابی دانش آموز در مدارس هوشمند، علاوه بر دانایی باید بر توانایی متکی باشد.
  یعنی لزوماً «بیشتر دانستن» ملاک «بهتر بودن» نیست؛ بلکه «بهتر به کار بستن» اصل است و داشتن حدنصاب دانش کافی است.
  10. عدالت به جای مساوات (اصل تناسب )
  توجه به تفاوت سطح دانش آموزان و تعیین تمرین و تکلیف و ارزیابی متناسب اهمیت زیادی دارد.
  http://www.aghaeeschool.com/school/1...e%20kelidi.htm
  

•  محدودیت های ناشی از توسعهIT :

1.     افزایش شکاف طبقاتی (چه در بین افراد و چه در بین کشورها)

2.     افزایش هزینه های آموزشی و عدم امکان استفاده از امکانات و منابع

3.     فقدان برنامه های راهبردی و اعمال سلیقه های فردی در محیط آموزش و پرورش (نگاه سخت افزاری به توسعه فناوری تهدیدی جدی است چون تکنولوژی اطلاعات یک نظام فکری و فرهنگی است.

4.     همراه نبودن معلم (چون اغلب معلمان آمادگی کافی برای بهره مندی از فناوری اطلاعاتی را ندارند و پیش بینی می شود که این عدم آمادگی به نوعی مقاومت در برابر تغییر و نوآوری تبدیل شود

5.     دسترسی آسان به منابع ممنوعه (القای فرهنگ غربی در بعضی موارد و عدم مدیریت صحیح بر سایت ها و تبلیغ ناهنجاری های اخلاقی موجب نگرانی بسیاری از خانواده ها و دست اندرکاران تعلیم و تربیت شده است.)    صفی   الله یمک

محدودیت ها:

آموزش وپرورش ما،به رغم تلاش های صورت گرفته ،در حیطه برنا مه ریزی تفصیلی آموزشی ودرسی ونیز در حیطه های اجرایی واداری نظام منمرکزی است.این تمرکز ،برنامه های درسی یکسان و بدون انعطافی را ،از لحاظ محتوا ،شیوه های آموزشی وتدریس ونوع ارزش یابی برای هر موضوع درسی ،برای کلیه ی دانش آموزان اعم از شهری ،روستایی وعشایری،با هر نوع استعداد ،علاقه وخاستگاه اقتصادی واجتماعی ،از هر جنس ،نژاد،زبان و......تجویز می کند.این تمرکز ،در کتاب ذرسی واحد و آیین نامه ی آموزشی یکسان تجلی می کند.در این شرایط کاربرد فن آوری اطلاعات در آموزش تنها در سطح حداقل ،مثلا به صورت یک موضوع درسی، امکان پذیر خواهد شد.افزون بر آن ،به واسطه ی این تمرکز ،توان برنا مه ریزی در سی ورهبری فرآیند یاد گیری ،که از مهارت های اصلی در کاربرد فن آوری اطلاعات در آموزش به شمار می رود در مع